De gevolgen van echtscheiding voor de eigen woning
Het bezitten van een eigen woning kan grote gevolgen hebben bij een echtscheiding. Aan de hand van uw persoonlijke omstandigheden zult u moeten kiezen: blijft een van u beiden in de woning of zal deze worden verkocht?
De woning houden of verkopen
Als de hypotheek hoger is dan de de waarde van uw woning kan dit grote financiële gevolgen hebben. U blijft dan met een restschuld achter waarvoor u beiden verantwoordelijk bent. In een dergelijke situatie wordt dan ook vaak besloten dat één van beiden in de echtelijke woning achter blijft. Maar wat zijn daarvan de financiële gevolgen?
DE ACHTERBLIJVENDE PARTNER BETAALT ALLE HYPOTHEEKRENTE
Betaalt de achterblijvende partner de volledige hypotheekrente? Dan is slechts de helft van de betaalde hypotheekrente aftrekbaar. De andere helft kan gevorderd worden op de vertrokken partner.
Is bij de scheiding vastgelegd dat de achterblijvende partner de volledige rente voor zijn of haar rekening zal nemen? Dan kan deze de andere helft van de betaalde rente opvoeren als betaalde alimentatie aan de vertrekkende partner, mits dit zo in een convenant is vastgelegd.
BEIDE PARTNERS BETALEN DE HELFT VAN DE HYPOTHEEKRENTE; DE BELASTINGDIENST
Als is vastgelegd dat één van beide partijen in de echtelijke woning blijft wonen zijn de volgende regels van kracht:
- De achterblijver geeft bij de belastingaangifte de betaalde rente en de helft van het eigenwoningforfait op in box 1
- De achterblijver geeft de betaalde rente en de helft van het eigenwoningforfait op in box 1, mits de verschuldigde hypotheekrente ook daadwerkelijk door hem of haar zelf is betaald
- De vertrekkende partij geeft de helft van het eigenwoningforfait op in box 1. Vervolgens is de helft van het eigenwoningforfait aftrekbaar als betaalde partneralimentatie.
- De achterblijvende ex-partner moet het bedrag van het eigenwoningforfait van de ex partner opgeven als ontvangen alimentatie in de belastingaangifte. Hierover is inkomstenbelasting verschuldigd.
DE VERTREKKENDE PARTNER BETAALT ALLE HYPOTHEEKRENTE
Betaalt de ex-partner nog wel hypotheekrente omdat dit bijvoorbeeld is vastgelegd in het convenant? Dan is dit bedrag voor de ex-partner:
- Voor de helft aftrekbaar als betaalde hypotheekrente
- Voor de helft aftrekbaar als betaalde alimentatie en dus niet als “hypotheekrenteaftrek” bij het onderdeel ‘eigen woning” in de belastingaangifte
- De achterblijver moet de helft van de “hypotheekrente” opgeven als ontvangen alimentatie in de belastingaangifte. Hierover is inkomstenbelasting verschuldigd.
- De vertrekkende partij geeft de helft van het eigenwoningforfait op in box 1. Vervolgens is de helft van het eigenwoningforfait aftrekbaar als betaalde partneralimentatie.
- De achterblijvende ex-partner moet het bedrag van het eigenwoningforfait opgeven als ontvangen alimentatie in de belastingaangifte. Hierover is inkomstenbelasting verschuldigd.
NA 24 MAANDEN VERVALT DE RENTEAFTREK VOOR DE VERTREKKENDE PARTIJ. DE GEVOLGEN HIERVAN ZIJN:
- Na 24 maanden heeft de vertrekkende partij geen recht meer op hypotheekrenteaftrek. Hij of zij moet ook de helft van het eigenwoningforfait opgeven in box 1.
- De helft van het eigenwoningforfait blijft wel aftrekbaar als alimentatie voor de vertrekkende partij.
- De helft van de WOZ-waarde van de woning moet de vertrekkend partij aangeven in box 3.
- Het hypotheekgedeelte dat rust op het aandeel in de woning kan de vertrekker opnemen als schuld in box 3.
- De bijleenregeling is voor de vertrekkende partij van toepassing als het eigendomsdeel van de woning van box 1 naar box 3 verhuist en er overwaarde is op de woning.
FISCAAL ADVIES NA DE ECHTSCHEIDING
Zoals u ziet zijn er veel fiscale regels omtrent de eigen woning. Om zeker te zijn dat u geen fouten maakt in uw belastingaangifte raden wij u aan om na de echtscheiding een belastingspecialist in de arm te nemen om uw aangifte te doen. Indien gewenst kunnen wij u hierin adviseren.
WAT IS UW SITUATIE?
DE WONING IS VAN DE PARTNER DIE VERTREKT
Wat zijn de fiscale gevolgen voor degene die nog wel eigenaar is van de woning, maar hierin niet meer woont?
- De eerste 24 maanden na het verlaten van de woning mag de betaalde hypotheekrente in de belastingaangifte in aftrek worden gebracht.
- Als bijvoorbeeld in een echtscheidingsconvenant is afgesproken dat ‘het genot van de woning’ ter beschikking wordt gesteld aan de ex-partner (de achterblijver), mag de eigenaar het bedrag van het eigenwoningforfait in de belastingaangifte aftrekken als alimentatie. De achterblijvende ex-partner moet het bedrag van het eigenwoningforfait opgeven als ontvangen alimentatie in de belastingaangifte. Hierover moet de ex-partner inkomstenbelasting betalen.
- Na de eerste 24 maanden sinds het verlaten van de woning mag de eigenaar (de vertrekker) de hypotheekrente niet meer aftrekken. De WOZ-waarde van de woning moet hij aangeven in box 3 en de hypotheek die rust op de woning kan hij opnemen als schuld in box 3.
DE WONING IS ALLEEN EIGENDOM VAN DE PARTNER DIE ACHTERBLIJFT
Wat zijn de fiscale gevolgen als degene die volledig eigenaar is na een scheiding in de woning blijft wonen?
- Degene die volledig eigenaar is heeft recht op hypotheekrenteaftrek in box 1.
- De eigenaar geeft het eigenwoningforfait en de aftrekbare hypotheekrente op in box 1 van de belastingaangifte.
- Betaalt de ex-partner nog wel hypotheekrente omdat dit bijvoorbeeld is afgesproken in een convenant, dan is dit bedrag voor de ex-partner aftrekbaar als betaalde alimentatie en dus niet als “hypotheekrenteaftrek” bij het onderdeel ‘eigen-woning’ in de belastingaangifte. De ander (eigenaar van de woning) moet de ontvangen “hypotheekrente” opgeven als ontvangen alimentatie in de belastingaangifte.
DE WONING WORDT VERKOCHT
Gaat u scheiden en wilt u de woning verkopen? Dan krijgt u mogelijk met een onderwaarde (restschuld) te maken. De woning brengt dan minder op dan uw hypotheekschuld. Bij de scheiding zal de onderwaarde onder beide partijen verdeeld moeten worden.
DE RESTSCHULD BLIJFT EEN EIGENWONINGSCHULD
U heeft een restschuld voor uw eigen woning als uw eigenwoningschuld (het bedrag waarover u hypotheekrente mag aftrekken) hoger is dan de verkoopprijs van de woning, na aftrek van de verkoopkosten. Verkoopkosten zijn bijvoorbeeld makelaarskosten en de kosten voor het verplichte energielabel. U mag bij de restschuld nog maximaal 10 jaar na de verkoopdatum de betaalde rente en financieringskosten aftrekken.
ONDERWAARDE EN NHG
Als de woning met restschuld moet worden verkocht en u heeft een hypotheek met Nationale Hypotheek Garantie (NHG) dan is het mogelijk dat de restschuld wordt kwijtgescholden. Op dit moment kiest de NHG er vaak voor om een gedeelte van de hypotheek kwijt te schelden zodat de meest verdienende partner in de woning kan blijven wonen. Dit klinkt mooi, maar dit kan een verplichting betekenen om in de woning te blijven wonen. Voor meer informatie hierover kunt u terecht bij uw hypotheekverstrekker.
FISCAAL ADVIES NA DE ECHTSCHEIDING
Zoals u ziet zijn er veel fiscale regels omtrent de eigen woning. Om zeker te zijn dat u geen fouten maakt in de belastingaangifte raden wij u aan om na de echtscheiding een belastingspecialist in de arm te nemen om uw aangifte te doen. Indien gewenst kunnen wij u hierin adviseren.
Gevolgen voor de inkomstenbelasting en fiscaal partnerschap
Zodra echtgenoten niet meer op het zelfde adres staan ingeschreven en een verzoek hebben ingediend tot echtscheiding of scheiding van tafel of bed komt er een einde aan hun fiscale partnerschap.
De belastingdienst beschouwt het huis vanaf dat moment niet meer als “eigen woning” voor degene die het huis verlaten heeft. Tenslotte vormt de woning dan niet meer het hoofdverblijf. Als één van de duurzaam gescheiden partners in de woning blijft wonen kan dat fiscale gevolgen hebben.
De basisregel
De basisregel is: wie in de echtelijke woning blijft wonen na de echtscheiding mag na vertrek van de ex partner maximaal de helft van de totale hypotheekrente aftrekken in de belastingaangifte. Mits hij of zij die hypotheekrente ook daadwerkelijk betaalt.
